No Tale I Tell

Τρίτη 7 Ιουλίου 2015

~ Common-place Books

Ο όρος με τον οποίο θα μπορούσαν να αποδοθούν τα Common-place Books (C.B.) είναι προσωπικά Βιβλία Αναφορών, καθώς δεν θα μπορούσαν να ονομαστούν με τον γενικό όρο Σημειωματάρια. Στην αρχαιότητα, όπως αναφέρεται και στο site "Harvard views of readers, readership and reading history", η ονομασία τους ήταν "loci communes" (=κοινοί τόποι/ κοινά σημεία) και ήταν συλλογές ιδεών και επιχειρημάτων. Στο Μεσαίωνα είχαν την ονομασία "florilegia" (=συγκέντρωση άνθεων) και κυρίως περί θεολογικών και θρησκευτικών θεμάτων. Η συγκρότηση βιβλίων C.P. άκμασε κατά την Αναγέννηση από μαθητές και φοιτητές. Στα 1600-1800, απαιτούνταν από τους μαθητές να διατηρούν C.B. ως μέρος της εκμάθησή τους. Γενικότερα, κατά τον 17-19ο αι. τα τυπωμένα C.B. λειτούργησαν ως πρότυπα σε επίδοξους συντάκτες αντίστοιχων δικών τους.

Locke, John. A new method of making common-place-books.

London: Printed for J.Greenwood, bookseller, at the end of Cornhil, next Stocks-Market, 1706

[Image by Harvard University Library]

Σήμερα, υπάρχει πληθώρα δειγμάτων παλιότερων C.B., τα οποία έχουν περιέλθει στην κατοχή διαφόρων βιβλιοθηκών και τα οποία διατίθενται στο διαδίκτυο σε ψηφιοποιημένη μορφή.

C.P. του John Hancock, 1687 [Image by Take Note (Radcliffe Institute for Advanced Study)]

Ανώνυμο Commonplace Book, μέσα 17ου αι. [Ιmage by Kaizen Reading]

Τα C.B. έχουν τη μορφή τετραδίου ή ακόμη και Δελτίων, στα οποία ο αναγνώστης, ο μαθητής ή ο συγγραφέας καταγράφει και συγκεντρώνει αποφθέγματα, στίχους, αποσπάσματα, συγκεκριμένες πληροφορίες, σε συνδυασμό με επιπρόσθετα σχέδια, σχόλια και παρατηρήσεις του ίδιου. Όπως αναφέρει ο Ryan Holiday στο άρθρο "How and why to keep a Commonplace Book", η συλλογή αποφθεγμάτων και πληροφοριών σε C.B. παραλληλίζεται με ένα τελετουργικό κατά το οποίο σημειώνεις στο βιβλίο το κείμενο που σε ελκύει / ενδιαφέρει και στη συνέχεια το αντιγράφεις στο C.B. σου.

Υπάρχει η αντίληψη ότι συμβάλουν στην αύξηση της αναγνωσιμότητας, στην συστηματική ανάγνωση και στη βελτίωση της γραφής και ομιλίας. Όπως αναφέρεται και στο site της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου του Harvard (όπως προαναφέρθηκε), αναφέρεται ότι μπορεί να οργανωθεί το υλικό
βάσει διαφόρων μεθόδων που αντικατοπτρίζουν την ιδιοσυγκρασία του κατόχου του π.χ. υπό Θεματικές Επικεφαλίδες. Επομένως, στα C.B. συγκεντρώνεται και αρχειοθετείται το υλικό με έναν τρόπο μοναδικό "από" και "για" τον κάτοχό τους, ώστε να διευκολύνεται για τυχών μελλοντική του χρήση.

Υποστηρίζοντας πλέον συνειδητά το σκεπτικό που βασίζεται αυτή η δραστηριότητα, θα πρόσθετα, ότι είναι χειρόγραφα βιβλία που αντικαθιστούν αλλά και συγχρόνως υποβοηθούν στη συγκρότηση της μνήμης. Ανατρέχοντας σε παλιότερα C.B. παρατηρεί κανείς ότι αποτελούν ένα χρονοδιάγραμμα των ενδιαφερόντων και των ενασχολήσεων του κατόχου τους.